03/2009 Artsenkrant

Radioloog Christian Lauer stelt tentoon in Wetteren

"Ik ga mijn nieuwe tijd niet volsteken met citytrips en golfspelen", zei de Waregemse radioloog van Berlijnse afkomst, Christian Lauer, toen hij door het Onze-Lieve-Vrouw-van-Lourdes-ziekenhuis in Waregem 'op rust gesteld werd'. Zo gedacht, zo gedaan: hij haalde zijn oude saxofoon van de zolder om weer wat jazz te spelen en zette zich achter de computer om radiografische beelden artistiek te bewerken. Als radiologie kunst wordt: de X-ART explodeert.

Christian Lauer noemt zichzelf 'an artist in radiology'. Begin dit jaar werd hij uitgenodigd om zijn werk te tonen in de Duitse ambassade in Brussel. Volgende week opent hij een tentoonstelling in Wetteren, en er zijn plannen om later op het jaar in Innsbruck, Manchester en Barcelona te exposeren. Het gaat blijkbaar goed met de X-artist.

Hoe bent u ertoe gekomen om de stap te zetten van geneeskunde naar kunst? Was u al vroeger met kunst bezig?
Als kind wou ik radioloog of fotograaf worden. Laat ons zeggen dat familiale invloeden - mijn vader was internist in Berlijn - me in de richting van de radiologie geduwd hebben (lacht). Maar fotografie is altijd mijn hobby gebleven, en dat heeft me wel geleerd om een beeld te construeren. Voor het overige heb ik geen ervaring met kunst, ik heb nooit lessen op een academie gevolgd. Na mijn pensioen - wat een afschuwelijk woord toch, een catastrofe - wou ik iets doen met mijn grote radiologische ervaring. Met de CT-technologie heb je na 20 seconden duizenden beelden waarmee je door een lever of een abdomen kan scrollen. Na gebruik sterven die beelden een stille dood in de PACS. Ik geef ze een nieuw leven.

Hoe gaat u daarbij tewerk?
De bewerking van het beeld begint eigenlijk al tijdens de CT-scan. Aan de hand van een computerprogramma bewerkt de radioloog het beeld om datgene wat niet zichtbaar is, zichtbaar te maken. Dan kom je al in de buurt van de kunst. Paul Klee zei immers ook:
' Kunst zeigt nicht das Sichtbare. Kunst macht sichtbar '. Het gekozen beeld ga ik vervolgens op de computer bewerken met nieuwe kleur- en structuurpatronen. De kleuren volgen de onderliggende structuren van de CT-scan. De kleurcompositie is een belangrijk punt en moet beantwoorden aan een bepaald harmonisch gevoel. Het beeld wordt dan geprint en dat is een heel delicate operatie. Ik doe daarvoor beroep op specialisten die bijvoorbeeld in Londen voor de Tate Gallery werken. De kleurenprint wordt nadien op lichte aluminiumplaten gekleefd met een kaderstructuur op de achterzijde, zodat het werk van de muur loskomt als je het ophangt.

Begrijpen de mensen wat het werk voorstelt? Is het sowieso belangrijk om dat te weten?
Kijk, als mensen bij de radioloog buitenkomen met een pak röntgenfoto's onder de arm, duurt het geen 5 minuten of de meesten hebben het pak opengemaakt om ernaar te kijken. Meestal snappen ze niet wat ze zien. Met mijn kunst ligt dat enigszins anders. Je hebt mensen voor wie het niet belangrijk is wat er precies afgebeeld is, die dat niet willen weten. Anderen vragen het, en dan geef ik graag uitleg. Je kan mijn werk zien als een soort poëtische evocatie van wat er zich afspeelt aan de binnenkant van de mens. De titel kan een verwijzing zijn naar de manifeste of de latente inhoud van het werk. The Black Hole bijvoorbeeld verwijst naar de bijna-dood-ervaring die ik symbolisch heb afgebeeld, maar in feite gaat het om een scan van de hersenpan.

Werkt u uitsluitend met gezonde beelden of gebruikt u ook pathologische beelden in uw werk?
Beiden. And Suddenly It Happens verwijst zeer concreet naar het lichamelijke accident dat op de scan zichtbaar wordt, met name een hartinfarct. Panta Rhei is dan weer gebaseerd op een beeld van een hersenbloeding. Maar soms kies ik heel gewone en gezonde beelden omwille van de structuur en wat ik er kan mee doen. Er zitten enorme mogelijkheden binnen de anatomie van de mens. De titels hebben vaak een dubbele bodem, maar ik hoed me voor zwarte humor. Soms kiezen mensen een werk omdat ze aangesproken worden door het concept, door de kleuren, zonder dat ze de inhoud kennen. Het gaat echter niet om abstracte kunst, maar om zeer concrete beelden. Wat in de ogen van de toeschouwer gebeurt, is de kunst. Niet wat ik doe!

Hoe bent u eigenlijk als Berliner in Waregem neergestreken?
Ik laat u raden. Natuurlijk: 'Pour l'amour'. Ik heb mijn vrouw leren kennen in Zwitserland waar ik mijn geneeskundestudies afwerkte. Zij was er op skivakantie met vriendinnen. Eén koffie op een terras volstond! (lacht)

En hoe was u dan in Zwitserland terecht gekomen?
West-Berlijn was na het optrekken van de Muur zowat van de wereld afgesloten. Je moest enkele uren door het Oost-Duitse niemandsland rijden om er te geraken of er weg te geraken. De meeste studenten gingen dan ook elders naar de universiteit. Zo heb ik eerst drie jaar in Zwitserland gestudeerd en ben dan in Bonn radioloog geworden.

Heeft de Berlijnse Muur een belangrijke rol in uw leven gespeeld?
O ja, zeker. Ik ben geboren in 1942 en heb dus geen enkele herinnering aan de tweede wereldoorlog. De oprichting van de Muur daarentegen, dat staat in mijn geheugen gegrift.
Net als de sloop van de muur in 1989. Ik heb toen onmiddellijk de auto genomen en ben naar Berlijn gereden om dat mee te maken. Het bord dat u in de inkomhal gezien hebt, met de waarschuwing in het Russisch, het Engels, het Frans en het Duits om niet te fotograferen, heb ik opgeraapt bij Checkpoint Charlie.

Hebt u dan nooit overwogen om naar Berlijn terug te gaan na de val van de Muur?
Een keer, maar dat was nog net voor de val van de Muur, werd ik door een zeer groot ziekenhuis in Berlijn, met 800 bedden, gesolliciteerd om afdelingshoofd te worden. Ik kon er alles hebben, voor een radioloog was het een droom. Maar toen ik buiten kwam na het sollicitatiegesprek wou ik zo vlug mogelijk weer naar België. In Duitsland ben je 'Herr Doktor' en duurt het heel lang voor men 'Du' zegt. Ik ben een zeer sociaal mens en ik had angst dat ik in Berlijn zou uitdrogen.
www.art-in-radiology.be